Çocuk ve ergen danışmanlığı, psikolojik danışmanlık hizmetinin, çocuklara ve ergenlere yönelik olan bir alt dalıdır. Genel psikolojik danışma konularına ek olarak, büyüme ve gelişme evresinde olan bireylerin, yaşadıkları spesifik durumları da konu edinmektedir. Yetişkinlerin karşılaştıkları sorunlardan farklı olarak, çocukluk ve ergenlik çağına özgü farklı birtakım problemler bulunmaktadır. Bu yaş grupları için, kendilerine yönelik, özel bir danışmanlık süreci yürütülmelidir. Bunun için, bu alanda hizmet verecek olan danışmanların, çocukluk ve ergenlik psikolojisi ile ilgili yetkin bir konumda olmaları gerekmektedir. Çocuk ve ergen danışmanlığında, konuların farklılık göstermesi kadar, kişilerle kurulan iletişim biçimleri, yaklaşımlar ve yöntemler de değişiklik göstermektedir. Ayrıca danışmanlar, bu süreçte danışanlarının ebeveynleri ile de iletişim halindedir. Bu gibi yönleriyle çocuk ve ergen psikolojik danışmanlığı, diğer psikolojik danışmanlık süreçlerinden ayrılmaktadır.
Çocuk ve Ergen Danışmanlığı Alanları Nelerdir?
Çocuk ve ergen psikolojik danışmanlığı, genel psikolojik danışmanlık konularına ek olarak, çocuk ve ergen psikolojisine özgü konularda da hizmet vermektedir. Bu danışmanlık hizmetindeki konuları şu şekilde sıralayabiliriz:
- Yaşanan travmalar (şiddet, istismar, anne-baba boşanması durumu, kayıp (yas), kaza gibi
- Özgüven sorunları
- Okul ile ilgili sorunlar (derslerde başarısızlık, öğrenme güçlüğü, uyum problemi gibi)
- Yeme ile ilgili problemler
- Konuşma ile ilgili problemler
- Akranlarla ilişkilerde sorunlar
- Aile içi çatışma
- Davranış sorunları
- Tuvaletle ilgili problemler
- Sosyal becerilerle ilgili sorunlar
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite
- Kardeşler arası kıskançlık
- Parmak emme, tırnak yeme gibi sorunlar
- Bağımlılık
- Riskli davranışlar
- Sınav kaygıları
- Depresyon, kaygı bozuklukları, obsesif kompulsif bozukluk gibi durumlar
- Öfke kontrol problemleri
- Yalan söyleme ve inatçılık gibi davranışlar
- Stres
Tüm bu sayılan konulara ek olarak, çocuk ve ergen danışmanlığında, başka konularda ele alınabilir.
Çocuk ve Ergen Danışmanlığı Süreci
Çocuk ve ergen danışmanlığında süreç, ebeveynlerin de dahil olması nedeniyle daha farklı işleyebilmektedir. Bireysel danışmanlıkta danışan, başvurma sürecini kendi iradesiyle başlatabiliyor ve kendine uygun danışmanı seçebiliyorken, çocuk ve ergen danışmanlığı sürecini genel olarak danışanın kendisi değil ebeveynleri başlatmaktadır. Çocuklarını gözlemleyen ebeveynler, uygun gördükleri bir danışman seçmekte, bazı durumlarda danışmanla önce kendileri görüşmekte ve yaşanan durumu aktarabilmektedir. Sonrasında danışan ve danışman baş başa görüşmektedir. Çocuk ve ergen psikolojik danışmalığı sürecinde dikkat edilmesi gereken bazı durumları şu şekilde sıralamak mümkündür:
- Öncelikle danışmanın, danışanıyla iletişim kurabileceği dili bulması oldukça önem taşımaktadır. Çocuk ya da ergenlikteki birey, danışmanın kendisini anladığını hissedebilmeli ve bu konuda danışmanına güven duymalıdır.
- Danışanın kendisini rahat bir şekilde ifade edebilmesi için gereken uygun ortam yaratılmalı, ona göre bir diyalog inşa edilmelidir.
- Danışan ve danışman arasındaki bağ kurulduktan sonra, danışanın öyküsüne ve ihtiyacına göre uygulanacak yöntem ve teknikler belirlenir.
- Süreç devam ederken danışman, aynı zamanda ebeveynlerle de iş birliği içerisinde olmalıdır.
- Danışmalık süreci devam ederken, sürecin nasıl ve ne şekilde ilerleyeceği karşılıklı olarak belirlenir, ihtiyaca göre danışmanlık hizmeti şekillenir.
Bu noktada çocuklarınızı net bir şekilde gözlemlemek en önemlisidir. Çocuğunuzun ya da çocuklarınızın davranışlarında herhangi bir farlılık durumu söz konusuysa; çocuk ve ergen danışmanlığı sürecini başlatmada geç kalmamanız gerekmektedir.
Çocuk ve Ergen Psikolojik Danışmanlığı Hizmetinin Faydaları
Çocuk ve ergen psikolojik danışmanlığı hizmeti almak, çocukların gelişimine destek olmada ve ergenlerin büyüme sürecindeki problemlerini çözmede oldukça verimli bir harekettir. Yaşadığımız çağda insanlar, gündelik hayat içerisinde birden fazla soruna maruz kalmakta, her geçen gün bu problemlere yenileri eklenmektedir. Yaşanan problemler, kimi durumlarda yaşa göre değişiklik gösterir. Kimi durumlar da yaşanan sorunlar benzer olsa da etkilenme durumu yaşa göre değişim göstermektedir. Bu noktada psikolojik danışmanlık hizmetinin yaşa göre farklılaşması gerektiğini söylemek mümkündür. Her yaştan kişiler, yaşadıkları zorluklar karşısında danışmanlık hizmetine başvurarak, problemlerini daha rahat bir şekilde çözebilir, yaşam kalitelerini attırabilirler. Yaşanan problemler karşısında çocuk ve ergen danışmanlığı hizmeti almanın faydalarını aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
- Çocukluk çağında yaşanan problemlerin erken dönemde çözülmesi, problemlerin karmaşıklaşıp büyümesini önlemektedir.
- Alınan danışmanlık hizmeti vasıtası ile kişinin sağlıklı bir çocukluk geçirmesi sağlanmakta ve kişinin ilerleyen yaşlarda bu tarz sorunlarla karşılaşmasının önüne geçilebilmektedir.
- Kişiler daha çocuk yaşta ya da ergenlik döneminde, kendine dair farkındalık kazanmış olur. Böylece kendini tanıyan ve ne istediğini bilen kişiler olarak yetişmektedirler.
- Problem çözme konusunda yetenekleri erken yaşta gelişmiş olacağından, ilerleyen süreçlerde de sorunlarla başa çıkma konusunda daha başarılı olabilmektedirler.
- Daha erken yaşlardan hayata ve problemlere karşı farklı bir bakış açısı kazanmış olarak dünyaya bakarlar.
- Çocuk ve ergenlerin okulla ilgili problemlerinin zamanında çözülmesi, onlara eğitim ve mesleki hayatta daha başarılı olma imkanı vermektedir.
- Güçlü bir iletişim becerisine sahip olurlar. Aynı zamanda özgüvenleri yüksek kişiler olurlar.
- Yanlış düşünce ve davranış örüntüleri erken yaşlarda dönüşeceği için, ilerleyen yaşlarda bu tarz sorunlarla karşılaşma olasılıkları düşük olacaktır.
- Çocuğun değişimi aileyi de etkileyecek, aile içerisinde de olumlu yönde bir değişim meydana gelecektir.