Obsesif kompulsif bozukluk (takıntı bozukluğu), bir kişinin obsesif düşüncelere ve zorlayıcı davranışlara sahip olduğu bir zihinsel sağlık durumudur.
Takıntı bozukluğu, erkekleri, kadınları ve çocukları etkileyebilir. Genellikle erken yaşta, ergenlik döneminde semptomlar görülmeye başlar.
Obsesif kompulsif bozukluk, can sıkıcı olabilir ve hayatınıza önemli ölçüde müdahale edebilir.
Takıntı Bozukluğunun Nedenleri
Takıntı bozukluğuna (obsesif kompulsif bozukluk) neyin neden olduğu net değil. Aşağıdakiler de dahil olmak üzere bir dizi farklı faktör rol oynayabilir:
- Aile öyküsü – bir aile üyesinde takıntı bozukluğu mevcut ise sizinde geliştirme olasılığınız yüksektir.
- Beyindeki farklılıklar – takıntı bozukluğu olan bazı kişilerin beyinlerinde alışılmadık derecede yüksek aktivite alanları vardır.
- Yaşantılar – obsesif kompulsif bozukluk zorbalığa, istismara veya ihmale uğramış kişilerde daha yaygın olabilir.
- Kişilik – yüksek kişisel standartlara sahip temiz, titiz, metodik insanların takıntı bozukluğu geliştirme olasılığı daha yüksek olabilir, ayrıca kendileri veya başkaları için çok güçlü bir sorumluluk duygusu olan insanlarda da takıntı bozukluğu gelişme ihtimali yüksektir.
Takıntı Bozukluğunun Belirtileri
Obsesif kompulsif bozukluğunuz varsa, genellikle sık sık takıntılı düşünceler ve zorlayıcı davranışlar yaşarsınız.
- Takıntı, zihninize tekrar tekrar giren, endişe, iğrenme veya huzursuzluk duygularına neden olan istenmeyen ve hoş olmayan bir düşünce, görüntü veya dürtüdür.
- Kompulsiyon, obsesif düşüncenin neden olduğu hoş olmayan hisleri geçici olarak rahatlatmak için yapmanız gerektiğini hissettiğiniz tekrarlayıcı bir davranış veya zihinsel eylemdir.
Takıntı Belirtileri
Takıntılar genellikle aşağıdaki gibi temalara sahiptir:
- Kirlenme veya kir korkusu
- Şüphe duymak ve belirsizliğe tahammül etmekte zorluk çekmek
- Düzenli ve simetrik şeylere ihtiyaç duymak
- Kontrolü kaybetme ve kendinize veya başkalarına zarar verme konusunda agresif veya korkunç düşünceler
- Saldırganlık veya cinsel veya dini konular dahil olmak üzere istenmeyen düşünceler
Takıntı belirtileri ve semptomlarının örnekleri şunları içerir:
- Başkalarının dokunduğu nesnelere dokunarak kirlenme korkusu
- Kapıyı kilitlediğinize veya ocağı kapattığınıza dair şüpheler
- Nesneler düzenli olmadığında veya belirli bir yöne bakmadığında yoğun stres
- Cinsel içerikli düşünceler veya toplum içinde uygunsuz davranmakla ilgili düşünceler
- El sıkışmak gibi takıntıları tetikleyebilecek durumlardan kaçınma
Kompulsiyon Belirtileri
Kompulsiyonların tipik olarak aşağıdaki gibi temaları vardır:
- Yıkama ve temizleme
- Kontrol etme
- Sayma
- Düzenlilik
Zorlama belirti ve semptomlarının örnekleri şunları içerir:
- Cildiniz zarar görene kadar el yıkama
- Kilitli olduklarından emin olmak için kapıları tekrar tekrar kontrol etmek
- Ocağın kapalı olduğundan emin olmak için tekrar tekrar kontrol etmek
- Belirli kalıplarda sayma
- Bir duayı, kelimeyi veya cümleyi sessizce tekrarlamak
- Konservelerinizi aynı yöne bakacak şekilde düzenleme
Örneğin, saplantılı bir hırsızlık korkusu olan biri, evden çıkmadan önce tüm pencereleri ve kapıların kilitli olduğunu birkaç kez kontrol etmesi gerektiğini hissedebilir.
Kadınlar bazen hamilelik sırasında veya bebekleri doğduktan sonra takıntı bozukluğuna sahip olabilirler. Takıntılar, bebeğe zarar verme endişesini veya biberonları uygun şekilde sterilize etmemeyi içerebilir. Kompulsiyonlar, bebeğin nefes alıp almadığını tekrar tekrar kontrol etmek gibi şeyler olabilir.